Shrovetide (Zapusty) customs – „Walking with a Goat” in Kuyawia Region

HISTORY

 

‘Walking with a Goat’ is a custom practiced in Kuyavia till this day, previously also in Pałuki and Great Poland, and it is connected to the end of carnival which is Zapusty. This ritual, which is of pre-Christian origin, was connected to vegetation and fertility magic. Similarly to carolling at Christmas time, it originates from pagan holidays from the turn of winter and summer and the Old and New Year. According to the tradition, the participants of this ritual were men who would walk from house to house in costumes with animal mascarons in hands. The mascarons symbolised vegetation powers and had magical functions – their presence was supposed to enliven the nature and bring quick arrival of spring. Formerly, the processions would end with goat celebrations (zabawa podkoziołkowa) at the inn. During the festivities, the girls would buy dances with chosen boys by throwing coins under the goat – a figurine carved out of wood, sugar beet or rutabaga.

The most important animal of the Shrovetide parades has always been a goat. In Kuyavia, it gave a name to the whole group of people in costumes though the parades also included other mascarons, i.e. bear, horse and stork. A goat, as a leading character, was used to act out scenes – it was ‘sold’ to members of the household, ‘treated’ by hitting with a stick or given alcohol when it fell to the ground. The fall of the animal and its ‘death’ symbolised the arrival of winter while its ‘rebirth’ meant nature revival in spring. A goat was also a character of nursery rhymes shouted to bring good harvest: Gdzie koza chodzi, też się żytko rodzi, kędy jej tropy powstają kopy [Where a goat goes…]. The animal mascarons were accompanied by other disguised characters: a soldier, a Jew, a chimney-sweep, a tinker and also a devil and death. Due to the fact that only men were carollers, it was them who impersonated the Bride, the Gypsy woman and an old woman.

The vegetation and fertility sense of the whole ritual was symbolically emphasised by the materials which were used to make the costumes such as straw, fur, haulms. The gestures (stork’s peck, goat’s ‘attack’, dirtying by the chimney-sweep with soot) and sounds (bell noise which was supposed to chase off evil forces and simple melodies played on i.e. harmony)  also played an important role. The visits of men in costumes which announced the anticipated arrival of spring was a kind of ‘gift’ for the village inhabitants. According to the conviction functioning in folk culture, for the ritual to have the desired result, it was necessary to pay for the gift with money, food or alcohol.

Podkoziołek in Kuyavia, 1965,
production: Barbara Boebel,
Zdzisław and Zgierun (MET)
Fotografia czarno-biała przedstawiająca pozującą do fotografii grupę przebierańców zapustnych. Wśród nich dwoje mężczyzn z instrumentami; trąbką i akordeonem, a także postacie przebrane za bociana i konia. W tle budynek z cegły.

Zapusty mascarons, surroundings of Żnin, Pałuki, circa 1930


Fotografia czarno-biała. Szóstka przebranych osób pozuje do zdjęcia na podwórzu gospodarskim. Po lewej stronie widoczne snopki ze słomą, w tle budynek gospodarczy i wisząca na nim drewniana drabina. Wśród postaci znajduje się osoba przebrana za kozła. Dwoje mężczyzn trzyma w dłoniach instrumenty muzyczne.

2

Zapusty mascarons from Jacewo, Kuyavia, circa 1930


Fotografia czarno-biała. Kadr przedstawiający figurkę podkoziołka postawioną na białym talerzyku.

3

Podkoziołek figurine from sugar beet, circa 1930


Fotografia w kolorze przedstawiająca wyrzeźbioną z drewna figurkę przypominającego czarnego kozła.

4

Podkoziołek figurine, made by: W. Czubachowski, Ciencisko, 1954, phot. M. Kosicki


Fotografia czarno-biała. Widok na grupę przebierańców pozujących do zdjęcia na tle rzeki. Wśród nich dostrzec można między innymi postacie diabła, kozła, niedźwiedzia czy bociana. Trzy osoby trzymają w dłoniach instrumenty muzyczne; trąbkę, akordeon i bęben.

5

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Na zdjęciu widoczna czwórka przebierańców zapustnych. Od lewej strony: mężczyzna w kaszkiecie, kozioł, kobieta i mężczyzna w kapeluszu. Kozioł trzymany jest przez kobietę na łańcuchu. W tle widoczny zbiornik wodny.

6

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała przedstawiająca dwójkę przebierańców, diabła i bociana w pomieszczeniu kuchennym w starym typie.

7

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Duża grupa osób w zapustnych przebraniach pozuje do zdjęcia na podwórzu gospodarskim. Wśród nich wyróżnić można; kominiarza i kozła. Postać kozła jest jednocześnie pojona za pomocą wiadra przez stojącego obok mężczyznę i dojona przez postać przebraną za kobietę, która kuca po jego drugiej stronie z metalowym wiadrem. W tle widać budynki z cegły.

8

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Widok na trójkę przebierańców zapustnych. Postać diabła godzi prowizorycznymi widłami kozła, temu przygląda się stojąca obok postać o cechach kobiecych. Po prawej stronie widoczny fragment przebrania za bociana. W tle widoczny drewniany płot i wiejska zabudowa mieszkalna, wykonana w większości także z elementów drewnianych. Obok przebierańców leży duża sterta gałęzi i chrustu.

9

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Kadr przedstawiający przebierańców zapustnych z elegancko ubraną kobietą i dziećmi. Najprawdopodobniej między nimi toczy się rozmowa. W tle widoczne są zabudowania gospodarskie z czerwonej cegły a także budynek mieszkalny.

10

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała przedstawiająca bawiących się przebierańców. Na pierwszym planie tańcząca para, na dalszych widoczni grajkowie, biegające dzieci i inni uczestnicy zabawy. W tle widać wiejskie zabudowania mieszkalne.

11

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Widok na trójkę przebierańców podczas psot. Nad leżącą postacią niedźwiedzia pochyla się diabeł z widłami, obok stoi mężczyzna wa kapeluszu i płaszczu. Na dalszym planie widoczni obserwatorzy stojący w drzwiach budynku mieszkalnego.

12

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Grupa przebierańców wychodzi z budynku mieszkalnego, jeden z nich trzyma w dłoniach kosz. Po lewej stronie stoi uśmiechnięta kobieta. Po prawej stronie widoczna trójka dzieci przyglądająca się całej sytuacji.

13

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno – biała. Kadr na kroczących po wiejskiej drodze przebierańców i idącego przed nimi małego chłopca. Wśród przebranych osób dostrzec można postać diabła i kozła, a także dwóch mężczyzn z instrumentami; bębnem i akordeonem. W tle widać zabudowę mieszkalną i wysoki, drewniany płot.

14

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała przedstawiająca wsiadających do drewnianego wozu przebierańców. W tle widoczne pola uprawne.

15

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała przedstawiająca korowód przebierańców idących drogą. Na ich czele widoczny kominiarz i dwie osoby przebrane za parę młodą, mężczyzna gra na akordeonie. Dookoła leży śnieg, w tle widoczne budynki mieszkalne.

16

Markowice, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Kadr przedstawia idących drogą przebierańców. Rozpoznawalne postacie to niedźwiedź, para młoda i kozioł. Wśród nich znajduje się także osoba grająca na akordeonie. W tle widać budynki wiejskie i latarnie uliczne.

17

Szymborze, 1963, phot. B. Horbaczewski


18

Szymborze, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Kadr przedstawia idących drogą przebierańców. Rozpoznawalne postacie to niedźwiedź, para młoda i kozioł. Wśród nich znajduje się także osoba grająca na akordeonie. W tle widać budynki wiejskie i latarnie uliczne.

19

Szymborze, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Zima, grupa przebranych osób jedzie drewnianym wozem zaprzęgniętym w dwa konie, najprawdopodobniej siwka i karego. W tle widać zabudowania mieszkalne, lampy uliczne i wieżę kościoła.

20

Śmiłowice, 1969, phot. A. Grodzicki


Fotografia czarno-biała przedstawiająca grupę przebranych osób idących ośnieżonym mostkiem. Na czele korowodu widoczny kozioł, w tle widać osobę grającą na akordeonie. Na dalszych planach dostrzec można także budynki, przechodniów i drzewa.

21

Mątwy, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Po ośnieżonym mostku kroczy czwórka przebierańców. Na pierwszym planie widoczny po lewej niedźwiedź, a obok niego mężczyzna w kapeluszu i masce, trzymający w ręku tamburyn. W tle zauważyć można liczne drzewa.

22

Mątwy, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Dwójka przebranych osób idzie po drodze z kostki. Mężczyzna po lewej ubrany jest w kapelusz i długą kamizelkę, a w dłoni niesie tamburyn. Osoba obok przebrana jest za niedźwiedzia. W tle widać domy.

23

Mątwy, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno biała. Grupa przebranych osób stoi pod oknem tradycyjnego domu.

24

Kłotno, 1970, phot. Z. Pietrzykowska


Fotografia czarno- biała, na której widać pozujące do zdjęcia dwie przebrane osoby. W tle widać murowany płot, drogę, samochód i innych przebierańców.

25

Straszewo, 1971, phot. A. Grodzicki


Fotografia czarno-biała. Trzy przebrane na biało osoby pozują na drodze do zdjęcia. Za nimi widoczna droga i jasne auto.

26

Straszewo, 1971, phot. A. Grodzicki


Fotografia czarno-biała. Grupa przebranych osób pozuje do fotografii na tle tradycyjnego domu, którego ściany są bielone a dach został wykonany z strzechy.

27

Żarowo, 1961, phot. A. Grodzicki


27

Mątwy, 1963, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Kadr przedstawia poruszających się po drodze przebierańców, wśród których dostrzec można postać kozła i konia. Dwie pozostałe osoby mają na twarzach maski. W tle widoczne pola uprawne.

28

Group from Świętosław, 1966,
phot. Z. Pietrzykowska


Fotografia czarno-biała. Dwójka przebierańców pozuje do zdjęcia na wiejskiej drodze. Osoba po lewej ubrana w spódnicę i marynarkę, a na głowie ma maskę i chustę. Osoba po prawej ubrana jest natomiast w kożuch, a na jej głowie znajduje się maska i kapelusz. W tle widoczne drzewa i pola uprawne.

29

Group from Świętosław, 1966,
phot. Z. Pietrzykowska


Fotografia czarno-biała przedstawiająca sześć przebranych osób pozujących do zdjęcia na drodze. Wśród przebrań zauważyć można diabła i dwa kozły. W tle widoczne drzewa i zabudowania.

30

Group from Świętosław, 1966,
phot. Z. Pietrzykowska


Fotografia czarno-biała. Widok na grupę przebranych osób, najprawdopodobniej zimową porą. Wśród nich znajdują się dwa kozły, diabeł i trójka osób grających na instrumentach. W tle widoczne drzewa i zabudowania.

31

Group from Kruszyn, 1985, phot. J. Święch


Fotografia czarno-biała przedstawiająca dwójkę przebranych dzieci. Dziecko po lewej ubrane zostało w białą koszulę, na głowie ma czapkę, na twarzy domalowane wąsy a w dłoniach trzyma kukłę przypominającą końską głowę. Dziecko obok ma głowie ma najprawdopodobniej perukę i owinięte zostało chustami.

32

People in costumes from Kruszynek, 1989, phot. J. Święch


Fotografia czarno-biała przedstawiająca grupę przebranych osób podczas zabawy. Przebierańcy znajdują się na drodze, dookoła leży śnieg a w tle widoczne są zabudowania.

33

Świętosław, 1985, phot. J. Sieraczkiewicz


Fotografia czarno-biała. Kadr na grupę przebranych osób. Na pierwszym planie, po lewej stronie najprawdopodobniej osoba przebrana za diabła. Po prawej natomiast osoba w masce przypominającej prosię. W tle widoczne pola i pokrywające je warstwy śniegu.

34

Smólsk, 1985, phot. J. Sieraczkiewicz


Fotografia czarno-biała. Widok na odjeżdżający ośnieżoną drogą traktor z drewniano-metalową przyczepką, na której znajduję się grupa różnorako przebranych osób. W tle widoczne są zabudowania.

35

Kruszyn, 1985, phot. J. Sieraczkiewicz


Fotografia czarno-biała. Grupa dzieci w różnym wieku przebrana za rozmaite postacie pozuje do fotografii. Wśród nich można rozpoznać diabła i kozła. W tle widoczne murowane ogrodzenie i metalowa brama.

36

Children’s group from Kruszynek,
1989, phot. J. Święch


Fotografia czarno-biała. Grupa przebranych w różnorakie stroje osób porusza się ośnieżoną drogą. Wśród przebranych postaci zauważyć da się kozły i diabła. Jedna z osób gra także na akordeonie. Za nimi widoczne są zabudowania i drzewa.

36

Kruszyn, 1985, phot. J. Sieraczkiewicz


Fotografia czarno-biała przedstawiająca pozującą do zdjęcia dużą liczbę osób, z których część przebrana jest w różnorakie stroje a pozostali ubrani są w stroje codzienne. W tle widoczna elewacja budynku.

37

Kruszyn, carollers’ meeting
with village inhabitants in old
firehouse building,
1966, phot. S. Rogalski


Fotografia czarno-biała. Widok na dwójkę przebierańców pozujących do zdjęcia z kukłą. Po lewej stronie najprawdopodobniej osoba przebrana za mikołaja. Mężczyzna obok ma na głowie kapelusz. W tle widoczni inni przebierańcy a także ośnieżone pola uprawne.

38

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Grupa przebranych osób stoi przed domem z cegły. Wśród przebranych są; bocian, kominiarz i trzy osoby zinstrumentami muzycznymi. W tle widać ośnieżony krajobraz i drzewa.

39

Słomkowo, 1978, phot. A. Grodzicki


Fotografia czarno-biała. Zbliżenie na dwójkę przebranych osób. Po lewej widoczna postać bociana, obok postać ubrana w kapelusz, kwiecistą kurtkę i spodnie w kratę. W tle widoczne inne osoby przebrane, drewniany płot, dom z cegły i śnieg.

40

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


Fotografia czarno-biała. Widok na przebierańców. W centralnej części fotografii znajduję się postać kozła, która dojona jest przez osobę z chustą na głowie. Po jego drugiej stronie stoi mężczyzna w kapeluszu oraz postać panny młodej. Za nimi krajobraz pokryty śniegiem i inni przebrani uczestnicy.

41

Ciencisko, 1961, phot. B. Horbaczewski


42

Kłotno, 1970, phot. Z. Pietrzykowska